Pomorze Zachodnie to dla wielu z nas nadmorskie kurorty, Szczecin i niewiele poza tym. Tylko wytrawni turyści szukają czegoś więcej i najczęściej to znajdują.

Województwo zachodniopomorskie nie zawsze kojarzy nam się z zabytkami, a jeśli już to Szczecin i główne miasta. Tymczasem jest tutaj wiele ciekawych miejsc, zbudowanych już we wczesnym średniowieczu. Zamków na Pomorzu Zachodnim nie ma zbyt dużo, zwłaszcza jeśli porówna się ten region na przykład z Dolnym Śląskiem. Są za to liczne miasta obwarowane murami, a nawet wioski, bo niektóre miejscowości straciły prawa miejskie.

Ekspansja Brandenburgii za Odrę, na wschód, skutkowała Utworzeniem marchii Brandenburskiej, która wcinała się między Wielkopolską a Pomorze Zachodnie. Stosunki między sąsiadami były napięte, więc miasta leżące blisko granicy umacniano. W Nowej Marchii była to między innymi Chojna, Trzcińsko Zdrój, Myślibórz, Lipiany, Barlinek, Pełczyce, Choszczno i dalej na północny wschód. Na Pomorzu z kolei Gryfino, Banie, Pyrzyce, Stargard, Chociwel i inne. W wielu z tych miejscowości mury miejskie i inne umocnienia w dużym stopniu zachowały się i możemy je podziwiać do dzisiaj. A to nie tylko mury, ale również baszty i bramy miejskie. W wielu miejscowościach mury miasta ograniczały rozwój w wiekach późniejszych i zostały rozebrane. Stosunek dzisiejszych mieszkańców i władz tych miast do tego dziedzictwa jest różny, ale to już inna sprawa (kilka atrakcji turystycznych zachodniopomorskiego – https://discover.pl/Polska/polska-regiony/zachodniopomorskie/).

Bardzo ciekawe mury miejskie zachowały się w Stargardzie, który istniał jako osada już w IX wieku. Osada rozwijała się prężnie w XII wieku, Joannici zbudowali swój klasztor i kaplicę. Pierwsze obwarowania powstawały w latach trzydziestych XIII wieku, jeszcze przed nadaniem praw miejskich w 1243 roku. Pod koniec trzynastego wieku zaczęto budować mury obronne z kamieni, podwyższone w późniejszych wiekach nadbudówką z cegły. Miasto należało do Hanzy, bogaciło się i stać je było na budowę i rozbudowę obwarowań, na które oprócz murów składały się baszty, późniejsze basteje i bastiony. Do miasta w obręb murów miejskich prowadziło kilka bram, z których trzy zachowały się do dzisiaj. Trzeba jednak przyznać, że to co widzimy dzisiaj, to tylko bramy wewnętrzne, które dawniej uzupełniane były o most zwodzony, bramy zewnętrzne, niektóre chronione przez dodatkowe małe baszty albo barbakan. Kiedy likwidowano fosę, rozebrano również zewnętrzne bramy. Łączna długość murów obronnych Stargardu wynosiła 2260 metrów, z których do dzisiaj zachowało się 1040 metrów. Z 9 dużych baszt, o wysokości do 30 metrów, zostało tylko 4 w całości oraz 3 w ruinie. Spacer wokół starego miasta można zobaczyć na stronie – https://discover.pl/stargard/ . Jak wspomniano, takich miast (i wsi) jest znacznie więcej. Są to znakomite miejsca na niedzielną wycieczkę lub choćby spacer jako przerwa w drodze nad morze.

Wracając do zamków, których w zachodniopomorskim jest niewiele. Na uwagę zasługuje zamek Joannitów w Swobnicy, zbudowany nieco na uboczu i rzadko odwiedzany przez turystów. Prawdopodobnie w XIV wieku przenieśli się tutaj rycerze Joannici ze Stargardu, co mogło być związane z przejmowaniem dóbr po rozwiązanym zakonie Templariuszy. Swobnica była siedzibą komandorii (komturii), a zamek zbudowano po 1377 roku. Był to obiekt o wymiarach 50×50 metrów składający się z domu mieszkalnego, kaplicy i wieży oraz muru kurtynowego. Dodatkowo zbudowano duże podzamcze i całe założenie otoczono fosą zasilaną z jeziora, które opasało zamek z dwóch stron. Po wojnie trzydziestoletnie zamek w Swobnicy przejęła królowa szwedzka, później zona elektora brandenburskiego, która przebudowała zamek na rezydencje w stylu barokowym. W drugiej połowie XIX wieku rezydencja stała się oficjalną dla domu królewskiego Prus. Zamek w Swobnicy został opuszczony na Początku XX wieku i stopniowo niszczał. Dzisiaj jest własnością gminy, która zabezpieczyła zabytek, ale jego wielkość chyba przerasta możliwości gminy. Szkoda, bo obiekt ładny, ciekawie położony i ma 650 lat historii. Więcej o zamku – https://discover.pl/zamek-joannitow-w-swobnicy/.