Pałac Skrzyńskich – Zagórzany - Gorlice

Zamki i pałace
  • 30/10/2018
  • 5374
  • 4

Opis miejsca


Pałac w Zagórzanach – zabytkowy pałac z XIX wieku wybudowany przez Tadeusza Skrzyńskiego według projektu Franciszka Marii Lanciego. Położony jest we wsi Zagórzany, w południowo-wschodniej części województwa małopolskiego, ok. 6 km od centrum Gorlic. Stanowi jedną z najbardziej reprezentatywnych siedzib neogotyckich w Polsce.
Rozpoczęcie budowy-1834
Ukończenie budowy-1839
Ważniejsze przebudowy-1900-1928
Pierwszym właścicielem pałacu był Tadeusz Skrzyński. Był znany między innymi z tego, iż utrzymywał liczne kontakty z ludźmi kultury. Występował jako mecenas artystów, chętnie się nimi otaczał. W pałacu założył szkółkę dla szlachcianek, w której wykładał poeta i geograf Wincenty Pol. Tam też poeta pisał część swoich utworów. Przebywał tu także w czasach swojej młodości słynny malarz Artur Grottger.
Po Tadeuszu Skrzyńskim posiadłość odziedziczył jego syn Władysław, który około roku 1883 został ubezwłasnowolniony z powodu fizycznej i psychicznej niezdolności. W niedługim czasie spadkobiercy sprzedali jego dobra. Kolejnymi właścicielami zostali między innymi hrabia Łoś oraz hr. Józef i Anna Ciechońscy. Po odkupieniu Zagórzan w roku 1885 do pałacu wraz z rodziną przeniósł się hrabia Adam Skrzyński.
Po jego śmierci spadkobiercą całego dziedzictwa został hrabia Aleksander Skrzyński, ostatni z rodu Skrzyńskich, jeden z najwybitniejszych polityków II Rzeczypospolitej.
Po tragicznej śmierci hrabiego, zgodnie z jego testamentem dziedziczką dóbr Skrzyńskich zostaje jego siostra Maria Joanna Skrzyńska – Sobańska.
W roku 1939 pałac został zajęty przez sztab niemiecki jako baza sprzętu bojowego dla oddziałów na Podkarpaciu. Po wycofaniu się armii niemieckiej pałac przejął sztab Armii Czerwonej. Mury zagórzańskiego pałacu przetrwały I i II wojnę światową. Dewastacja zabytku rozpoczęła się po roku 1945. Wcześniej już (według zapisu w Manifeście Lipcowym) władze zajęły się parcelacją gruntów hrabiego i rozdawaniem ich chłopom. Dopiero w roku 1949 rozpoczęto odbudowę pałacu, gdy jeszcze cały szkielet budowli nie został naruszony.
Prace nad rekonstrukcją obiektu trwały do 1952 roku. W pałacu odremontowano część pomieszczeń i całość przeznaczono na Państwowy Dom Młodzieżowy dla sierot po II wojnie światowej (początek naboru młodzieży w 1950 roku). Był to jeden z największych tego typu ośrodków w Polsce. Wychowankowie domu młodzieżowego mieli możliwość zdobywać wykształcenie, dbali o park, pracowali w ogrodzie warzywnym i zielarskim, zajmowali się gospodarstwem rolnym. Później dom młodzieżowy przekształcono na Państwowy Dom Dziecka w Zagórzanach.
W latach 1970-1990 były prowadzone prace remontowe. Zdołano wyremontować jedynie kordegardę i rozpocząć remont w budynku głównym, odnowiono elewacje, naprawiono dach i wykonano żelbetonowe stropy. Dalsze prace zostały wstrzymane z powodu braku pieniędzy kuratorium oświaty i zmian administracyjnych.
W roku 1989 posiadłość rodowa Skrzyńskich stała się własnością Skarbu Państwa w trybie przepisów dekretu o przeprowadzaniu reformy rolnej.
17 czerwca 1992 roku posiadłość odzyskał po ojcach i dziadach Aleksander Maria Sobański, jednak po jego śmierci w 1994 roku pałacem i parkiem nikt ze spadkobierców się nie interesował. Brak właściwego zabezpieczenia posiadłości doprowadził do jej systematycznego niszczenia przez czas i ludzi.
Obecny właściciel, w ostatnich kilku latach przeprowadził prace porządkowe i remontowe, związane między innymi z odbudową dachu.

Pałac Skrzyńskich – Zagórzany Gorlice

Koordynaty


Lat / Lng: 49.696568, 21.190366

Postaw nam kawę


Podoba Ci się to co robimy? chcesz pomóc w rozwoju urbexy.pl?

Postaw mi kawę na buycoffee.to

Ocena


5 / 5

Komentarze


    Bardzo ładny lecz niszczejący zabytek, wejście bardzo proste – wyrwa w murze i otwarte okno na lewe skrzydło budynku. Alarmu nie doświadczyłem

    Data wizyty: 30/10/2023

    Bardzo klimatyczny lecz niszczejący zabytek, wejście bardzo proste – wyrwa w murze i otwarte okno na lewe skrzydło budynku. Alarmu nie doświadczyłem

    Jak cos to alarm sprawny po minucie od wejścia palilismy wroty.

    Pałac w Zagórzanach – zabytkowy pałac z XIX wieku wybudowany przez Tadeusza Skrzyńskiego według projektu Franciszka Marii Lanciego. Położony jest we wsi Zagórzany, w południowo-wschodniej części województwa małopolskiego, ok. 6 km od centrum Gorlic. Stanowi jedną z najbardziej reprezentatywnych siedzib neogotyckich w Polsce.
    Rozpoczęcie budowy-1834
    Ukończenie budowy-1839
    Ważniejsze przebudowy-1900-1928
    Pierwszym właścicielem pałacu był Tadeusz Skrzyński. Był znany między innymi z tego, iż utrzymywał liczne kontakty z ludźmi kultury. Występował jako mecenas artystów, chętnie się nimi otaczał. W pałacu założył szkółkę dla szlachcianek, w której wykładał poeta i geograf Wincenty Pol. Tam też poeta pisał część swoich utworów. Przebywał tu także w czasach swojej młodości słynny malarz Artur Grottger.
    Po Tadeuszu Skrzyńskim posiadłość odziedziczył jego syn Władysław, który około roku 1883 został ubezwłasnowolniony z powodu fizycznej i psychicznej niezdolności. W niedługim czasie spadkobiercy sprzedali jego dobra. Kolejnymi właścicielami zostali między innymi hrabia Łoś oraz hr. Józef i Anna Ciechońscy. Po odkupieniu Zagórzan w roku 1885 do pałacu wraz z rodziną przeniósł się hrabia Adam Skrzyński.
    Po jego śmierci spadkobiercą całego dziedzictwa został hrabia Aleksander Skrzyński, ostatni z rodu Skrzyńskich, jeden z najwybitniejszych polityków II Rzeczypospolitej.
    Po tragicznej śmierci hrabiego, zgodnie z jego testamentem dziedziczką dóbr Skrzyńskich zostaje jego siostra Maria Joanna Skrzyńska – Sobańska.
    W roku 1939 pałac został zajęty przez sztab niemiecki jako baza sprzętu bojowego dla oddziałów na Podkarpaciu. Po wycofaniu się armii niemieckiej pałac przejął sztab Armii Czerwonej. Mury zagórzańskiego pałacu przetrwały I i II wojnę światową. Dewastacja zabytku rozpoczęła się po roku 1945. Wcześniej już (według zapisu w Manifeście Lipcowym) władze zajęły się parcelacją gruntów hrabiego i rozdawaniem ich chłopom. Dopiero w roku 1949 rozpoczęto odbudowę pałacu, gdy jeszcze cały szkielet budowli nie został naruszony.
    Prace nad rekonstrukcją obiektu trwały do 1952 roku. W pałacu odremontowano część pomieszczeń i całość przeznaczono na Państwowy Dom Młodzieżowy dla sierot po II wojnie światowej (początek naboru młodzieży w 1950 roku). Był to jeden z największych tego typu ośrodków w Polsce. Wychowankowie domu młodzieżowego mieli możliwość zdobywać wykształcenie, dbali o park, pracowali w ogrodzie warzywnym i zielarskim, zajmowali się gospodarstwem rolnym. Później dom młodzieżowy przekształcono na Państwowy Dom Dziecka w Zagórzanach.
    W latach 1970-1990 były prowadzone prace remontowe. Zdołano wyremontować jedynie kordegardę i rozpocząć remont w budynku głównym, odnowiono elewacje, naprawiono dach i wykonano żelbetonowe stropy. Dalsze prace zostały wstrzymane z powodu braku pieniędzy kuratorium oświaty i zmian administracyjnych.
    W roku 1989 posiadłość rodowa Skrzyńskich stała się własnością Skarbu Państwa w trybie przepisów dekretu o przeprowadzaniu reformy rolnej.
    17 czerwca 1992 roku posiadłość odzyskał po ojcach i dziadach Aleksander Maria Sobański, jednak po jego śmierci w 1994 roku pałacem i parkiem nikt ze spadkobierców się nie interesował. Brak właściwego zabezpieczenia posiadłości doprowadził do jej systematycznego niszczenia przez czas i ludzi.
    Obecny właściciel, w ostatnich kilku latach przeprowadził prace porządkowe i remontowe, związane między innymi z odbudową dachu.

Dodaj komentarz